Hoe de EHDS de uitwisseling van zorgdata mensgerichter en efficiënter maakt

In Nederland zijn medische gegevens vaak versnipperd en moeilijk toegankelijk, wat de kwaliteit van zorg en innovatie belemmert. De European Health Data Space (EHDS) biedt een nieuw, Europees kader om deze data-uitwisseling veilig, efficiënt en vooral mensgericht te organiseren. Deze blog legt uit welke impact dit heeft op de digitale zorginfrastructuur, wat er al gebeurt in Nederland en welke rol zorgprofessionals en patiënten daarbij spelen.

Zorgdata in Nederland

In Nederland worden medische gegevens nog vaak vastgehouden in aparte systemen van ziekenhuizen, huisartsen en apotheken. Dit leidt tot versnippering, waarbij patiënten zelf vaak hun gegevens moeten verzamelen, doorsturen of uploaden. Dit is niet alleen ingewikkeld en foutgevoelig, maar zorgt ook voor inefficiëntie in het zorgproces en onzekerheid over de eigen gezondheidsinformatie.

Het ontbreken van een uniform elektronisch patiëntendossier (EPD) en zorgen over privacy hebben jarenlang een landelijk systeem in de weg gestaan. Dit resulteerde in een lappendeken van digitale oplossingen en persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) die niet altijd goed geïntegreerd of gebruiksvriendelijk zijn. Bovendien wordt veel data nog in statische PDF’s gedeeld, wat de bruikbaarheid beperkt en innovatie vertraagt.

EHDS: richting mensgerichte gegevensuitwisseling

De European Health Data Space (EHDS) wil dit veranderen door een Europese standaard te bieden voor de veilige en efficiënte uitwisseling van gezondheidsgegevens. De doelen van de EHDS zijn helder:

• Toegang voor iedere burger tot eigen medische gegevens, via een begrijpelijke en gebruiksvriendelijke PGO.
• Verbeterde samenwerking tussen zorgverleners dankzij gestandaardiseerde en veilige data-uitwisseling.
• Mogelijkheid om medische data, met toestemming, beschikbaar te stellen voor wetenschappelijk onderzoek en innovatie.
• Waarborging van privacy en regie van de burger over eigen gezondheidsinformatie.

De impact van de Wegiz en persoonlijke gezondheidsomgevingen in Nederland

In Nederland brengt de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) zorgverleners in beweging om data digitaal en gestructureerd uit te wisselen. Dit ondersteunt het doel van de EHDS, maar gebruikerservaringen laten zien dat de huidige digitale zorgtools vaak nog onoverzichtelijk en technisch zijn.

De echte meerwaarde ontstaat als ontwikkelaars, zorgprofessionals en patiënten samenwerken aan gebruiksvriendelijke, toegankelijke oplossingen die aansluiten bij de praktijk. Transparante communicatie over data en privacy en actieve betrokkenheid van patiënten bij ontwerp en implementatie zijn cruciaal. Alleen zo ontstaat een digitale zorginfrastructuur die de complexiteit wegneemt en de zorg écht mensgericht maakt.

Investeer in toekomstbestendige zorgdata-uitwisseling

Stel je een toekomst voor waarin een 85-jarige patiënt een AI-coach heeft die herinnert aan dagelijkse gezondheidstips. Waar alle medische gegevens veilig opgeslagen zijn in een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO), toegankelijk voor artsen, fysiotherapeuten en zelfs verzekeraars — altijd met toestemming. Waar data voor onderzoek eenvoudig beschikbaar wordt gesteld, maar privacy en controle centraal staan. Dit is een mooi voorbeeld waarin de ambitie van de EHDS duidelijk naar voren komt.

De EHDS is meer dan techniek: het is een kans om de regie over gezondheidsdata terug te geven aan de patiënt en samenwerking tussen zorgprofessionals te versterken. Voor een toekomstbestendige, toegankelijke en veilige zorg is het essentieel dat alle betrokkenen nu samen investeren in gebruiksvriendelijke oplossingen en heldere afspraken. Alleen zo kan de potentie van digitale gezondheidsdata écht worden benut — voor betere zorg én meer vertrouwen.